Gołąb, woj. lubelskie (k. Puław)

Początki kultu loretańskiego w Gołębiu to wyprawa Jerzego Ossolińskiego do włoskiego Loreto w 1633 r. Podróżnik był pod tak wielkim wrażeniem sanktuarium, że poprzysiągł wybudowanie podobnego obiektu w rodzinnych stronach.

Domek Loretański w Gołębiu był pierwszą tego typu budowlą w Polsce, zbudowany na wzór replik Santa Casa powstających ówcześnie w całej Europie.
Związki wystroju Domu Loretańskiego z renesansem i barokiem włoskim są wyraźne, choć jest on pięknie połączony z polskim sposobem kształtowania i wykonywania detalu. Polscy budowniczy postanowili wiernie skopiować wewnętrzne ściany domu Świętej Rodziny z Nazaretu, tworząc nawiązującą do oryginalnego projektu, ale własną obudowę domu z dachem osłoniętym attyką, stosując miejscowe materiały i zdobnictwo.
Budynek wybudowany jest na planie prostokąta i ma dwie kondygnacje oraz konstrukcję o podwójnych murach: zewnętrzną ozdobną obudowę kamienno-ceglaną oraz wewnętrzne proste mury, nakryte sklepieniem kolebkowym właściwego Domku Św. Rodziny. Wnętrze oświetla owalny otwór w sklepieniu oraz zakratowane okienko, symbolizujące to, przez które miał wejść Archanioł Gabriel, zwiastujący Marii poczęcie Zbawiciela. Na ścianach elewacji wykonane są detale sztukateryjne – płaskorzeźby z wizerunkami świętych i ewangelistów: św. Łukasza, sw. Pawła, św. Piotra, św. Józefa, św. Jana Chrzciciela, św. Jana oraz Św. Marka. Przy bramie wschodniej i przy niszach występują pełne wdzięku postacie aniołów. Ważny element wystroju i to ze względu na wartość artystyczną, historyczną jak i bogatą treść stanowią polichromie ścienne wnętrza Domu Loretańskiego. Według badań i oceny stylistycznej powstały one w XVII wieku, ale nie w jednym czasie i nie są dziełem jednego mistrza. Nie konserwowane, niszczone, aż wreszcie zamalowane zostały ostatecznie zapomniane po zakryciu wstawionym, drewnianym chórem i kratą zaołtarzową. Istnienie ich potwierdziły badania odkrywkowe, a pełnego odsłonięcia dokonano w latach 1985-1986. Polichromie wnętrza stanowią grupy przedstawiające Maryję w scenach z jej życia i w „wezwaniach” z Litanii Loretańskiej. Całkowicie zachowały się dwie górne sceny na ścianie tylnej.
Dom Loretański w Gołębiu jest jedną z najciekawszych i najpiękniejszych replik Domu Świętego jakie powstały. Zabytek ten jest niewątpliwie śladem pobożności ludu i popularności kultu Matki Boskiej Loretańskiej.

Kaplice

Kaplice loretańskie w Polsce

Gołąb, woj. lubelskie (k. Puław)

Projekt “Nasze Loreto – ogólnopolski szlak kaplic loretańskich” realizowany jest przez Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Wsi Moszczanka i Skrzebowa. Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra".

Licencja Creative Commons

Patroni Medialni